De obesitas bmi ofwel body mass index is een meetmethode die aangeeft dat je veel te zwaar weegt. Zwaarlijvig bent. Dit betekent dat je een dusdanig overgewicht hebt dat het slecht is voor je gezondheid. Dat is aan de orde wanneer je bmi hoger is dan 30. Je berekent het door je gewicht te delen door je lengte in het kwadraat. Een gezond gewicht heb je als je bmi tussen 18 en 25 ligt. Sinds 1981 houdt het CBS het gewicht van alle Nederlanders bij¹. Indertijd had 4,4% van de Nederlanders ouder dan 20 jaar ernstig overgewicht. In 2015 is dat aantal volgens het CBS meer dan verdubbeld. Het RIVM bevestigt dat en meldt dat het aantal in 2016 rond de 14,2% ligt². Maar, wat is ernstig overgewicht nu precies en ook: hoe ontstaat het? Wat zijn de risico’s van een obesitas bmi >30 en wanneer is professionele hulp gewenst?
Overigens heb je mijn gratis e-boek al gedownload met 12 gezonde recepten? Je ontvangt naast mijn recepten ook mijn e-boek: “Overgangshormonen in Balans”.
Inhoudsopgave:
Wat zijn de oorzaken van obesitas bmi (>30)?
Obesitas en afvallen, wat kun je doen?
Obesitas bmi en afvallen onder professionele begeleiding
Obesitas, wat is dat precies?
Sinds 1998 wordt een obesitas bmi (>30) gezien als een chronische ziekte die zeer ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt. Daar zijn alle belangrijke gezondheidsorganisaties wereldwijd het over eens. Van de American Medical Association, de Wereldgezondheidsorganisatie en ook de Nederlandse Gezondheidsraad.
Wanneer je obese bent, dan heb je te maken met overmatig veel vet. Niet alleen zichtbaar, maar ook binnen in je lichaam. Ontstaan door een verstoorde energiebalans, zoals dat heet. Te veel plus ongezond eten en te weinig bewegen. Gevolg? Het overschot aan ongebruikte energie wordt omgezet in vetweefsel waardoor je allengs zwaarder wordt en uiteindelijk ernstig overgewicht ontwikkelt. Dat klinkt simpel. Maar, het verhaal klopt niet helemaal. Het ontstaan van zwaarlijvigheid is veel complexer, getuige onder andere het artikel in NRC getiteld: ‘Ik zoek verborgen dikmakers’³.
Wat zijn de oorzaken van obesitas bmi (>30)?
Technisch gezien klopt het dat overgewicht ontstaat als je meer eet dan je verbruikt. Maar, ook biologische, psychologische, sociale en/of maatschappelijke factoren zijn mede debet aan ziekelijk overgewicht. Ofwel: het draait niet uitsluitend om elk pondje gaat door het mondje. Enkele zaken die kunnen bijdragen aan ernstig overgewicht zijn:
1. Ziektes en aandoeningen
Onder andere de ziekte van Cushing en het Prader-Willi syndroom kunnen een obesitas bmi tot gevolg hebben. Maar, bijvoorbeeld ook een traag werkende schildklier en artrose en reuma kunnen overgewicht bevorderen, doordat je minder beweegt. Daarnaast is er onderzoek of vetzucht erfelijk⁴ is. Soms is dat daadwerkelijk zo.
2. Sociale omgeving
Ook het gezin waarin je opgroeit en de omgeving kan meespelen bij ernstig overgewicht. Bijvoorbeeld opgroeien in een gezin met slechte eetgewoonten en/of weinig beweging nemen. De kans dat je dat gedrag kopieert, is groter met alle gevolgen van dien. Of opgroeien in een cultuur waarin eten weigeren not done is. Optrekken met vrienden die alleen fastfood eten, niet bewegen, veel drinken enzovoort.
3. Medicijnen
Er zijn medicijnen waardoor je extra aankomt en zo bijdragen aan een obesitas bmi van >30. Denk aan corticosteroïden⁵, antidepressiva, medicatie tegen epileptische aanvallen en bètablokkers.
4. Hormoonverstorende stoffen
De afgelopen jaren is er veel te doen over chemische stofjes in plastic, verzorgingsproducten, blikvoedsel en dergelijke die inwerken op je hormoonhuishouding. Het vermoeden bestaat dat deze zogenaamde ‘endocrine disrupters’⁶ je ook dikker maken.
5. Te weinig slapen
Slaapgebrek bevordert eveneens overgewicht, omdat de aanmaak van het slaaphormoon stagneert. Zo’n 20 minuten minder slaap per nacht zorgen voor de nodige extra kilootjes.
6. Stress
De hedendaagse maatschappij is druk en gejaagd. Zorgt voor spanningen en stress. Ontspan je niet bijtijds? Dan beïnvloedt ook je eetgedrag. Gestresst zijn zet je makkelijk aan tot zoet, koolhydraatrijk en vet eten.
7. Psychische problemen
Bekend is eveneens dat psychische strubbelingen effect hebben op je eetgedrag. Denk aan eten als je je verveelt, verdriet hebt, je angstig voelt of depressief.
8. Economische factoren
Vervolgens kan ook je financiële situatie bijdragen aan (ernstig) overgewicht. Bijvoorbeeld weinig geld hebben waardoor je sneller kiest voor goedkope en kant-en-klare (gemaks)voeding.
9. Leeftijd
Verder heeft ook je leeftijd invloed op je gewicht. Naarmate je ouder wordt, vertraagt je stofwisseling en krijg je een minder actieve leefstijl. Dat zorgt voor verlies van spiermassa plus lagere verbranding en kan zo ongemerkt voor de nodige extra kilo’s zorgen.
10. Overgang
Ook tijdens de menopauze krijgen nogal wat vrouwen met (fors) overgewicht te maken. Vermoedelijk dat hormonale veranderingen, emotionele gesteldheid en een minder actieve levensstijl zorgen voor gewichtstoename. Dat kan zorgen voor gezondheidsrisico’s, omdat het extra vet zich nogal eens rond de buikstreek concentreert.
11. Verleidingen zijn overal
En tot slot: het onderbewustzijn wordt ook steeds getriggerd. Want, op elke straathoek is eten te koop. En het is een gegeven dat ongezonde voeding nog altijd makkelijker verkrijgbaar is dan gezonde alternatieven. Onderzoeken⁷ laten zien dat voeding die makkelijk toegankelijk is het onderbewuste triggert en dus ook het meest wordt geconsumeerd. Inderdaad, vette en zoete etenswaren.
Kortom: wat de exacte oorzaak is van een obesitas bmi boven de 30 is niet een kwestie van één en één is twee. Feit is overigens wel dat ziekelijk overgewicht in de meeste gevallen zeer ongezond is.
De risico’s van obesitas
Een obees gewicht kent diverse negatieve gevolgen. Zo neemt bij ernstig overgewicht het aantal gezondheidsrisico’s⁸ toe.
Onder andere met een obesitas bmi van >30 stijgt je kans op hart- en vaatziekten. Immers, overgewicht kan zorgen voor een verhoogde bloeddruk en te hoog cholesterol. Verder stijgt de kans op diabetes 2 aanzienlijk en ook bepaalde vormen van kanker worden in verband gebracht met extreem overgewicht. Verder komen gewrichtsaandoeningen als artrose in handen en knieën, lage rugpijn vaker voor evenals jicht. Daarnaast kan extreem te zwaar zijn bijdragen aan maag- en darmziekten, kortademigheid en ook apneu, onvruchtbaarheid en menstruatiestoornissen tot gevolg hebben.
Behalve lichamelijk gevolgen, kan het extreme gewicht ook tot geestelijke problemen leiden. Bekend is dat mensen met een hoge obesitas bmi nogal eens kampen met een negatief zelfbeeld. Ze voelen zich onzeker, lelijk en mijden soms zelfs contact met anderen. Dan ligt eenzaamheid op de loer en kan zelfs zorgen voor depressies.
Tot slot blijkt ernstig overgewicht ook sociale én zelfs praktische consequenties hebben. Het ernstige overgewicht kan vooroordelen en discriminatie in de hand werken. Gevolg daarvan kan zijn dat het moeilijker is om een passende baan of partner te vinden. Echter, ook passende kleding kopen, je veters strikken, reizen met het openbaar vervoer enzovoort kan allemaal een stuk lastiger worden door je zwaarlijvigheid en zo dus je leven behoorlijk verpesten.
Duidelijk is wel: een obesitas bmi is veel meer dan wat overgewicht hebben. Het raakt je leven op allerlei fronten. Gezien de enorme impact die extreem overgewicht heeft, is gewicht verliezen van belang. Zeker ook als je bedenkt dat een gewichtsvermindering van 5 tot 10% al flink wat gezondheidswinst oplevert.
Obesitas en afvallen, wat kun je doen?
Heb je een obesitas bmi (>30)? En wil je graag wat kilo’s verliezen? Ga sowieso niet extreem lijnen door bijvoorbeeld een crash dieet te volgen. Misschien val je snel wat kilo’s af, maar het eindresultaat is meestal dat je nog meer overgewicht krijgt.
Mogelijk kun je zelf alvast een aantal stappen zetten¹º. Onder andere zorgen voor de juiste motivatie, contact zoeken met lotgenoten en een eetdagboek bijhouden. Hierin schrijf je niet alleen wat je eet, maar ook je gedachten en gevoelens.
Een volgende stap is proberen gezonder te eten. Door bijvoorbeeld ongezonde voedingsmiddelen te vervangen door gezonde versies, je suikerinname beperken, verzadigde vetten te mijden, voldoende water drinken en geen maaltijden overslaan.
En hoeveel lichaamsbeweging neem je dagelijks? Kijk daar ook naar. Dagelijks bewegen doet je goed. Kleine veranderingen kunnen je al helpen. Bijvoorbeeld elke dag een lunchwandeling maken. Het maakt je fitter en helpt bij het afvallen.
Wees je er overigens ook terdege van bewust dat overtollig gewicht verliezen tijd kost. Snelle resultaten bestaan niet.
Obesitas bmi en afvallen onder professionele begeleiding
Kamp je met obesitas en lukt het je niet om gespeend met een goede dosis wilskracht, motivatie en steun van familie en/of vrienden gewicht te verliezen? Dan kun je professionele hulp inschakelen. Je kunt in speciale obesitasklinieken terecht, maar ook bij je huisarts⁹. Maak een afspraak en bespreek hoe je je zwaarlijvigheid kunt verminderen.
Tegenwoordig wordt er steeds vaker voor een multidisciplinaire aanpak gekozen. Individueel en in groepsverband. Daarbij wordt er niet alleen gewerkt aan het veranderen van het eetpatroon, maar ook meer lichaamsbeweging nemen en psychologische hulp maken meer en meer onderdeel uit van de behandeling.
Zo stel je in samenspraak met de diëtiste een eetplan op dat specifiek voor jouw geschikt is. Vervolgens kun je onder begeleiding van bijvoorbeeld een fysiotherapeut starten aan meer lichaamsbeweging nemen. Onder andere hoe je dat op een gezonde en verantwoorde manier doet. En tot slot kan psychologische ondersteuning bijdragen aan meer inzicht krijgen in je eetgedrag en helpen voorkomen dat je in oude gewoontes terugvalt.
Indien je obesitas bmi hoger is dan 40 en er sprake is van morbide obesitas dan kan medisch ingrijpen een optie zijn. Bijvoorbeeld een maagverkleining. Trouwens? Ook dan geldt dat begeleiding langere tijd noodzakelijk is. Immers, een operatie alleen pakt het extreme overgewicht niet aan. Hoe je gezond eet, voldoende beweegt en op gewicht blijft nadien is evenzo belangrijk.
Heb je ervaring met een obesitas bmi van meer dan 30? En is het je gelukt overtollige kilo’s te verliezen? Fantastisch! Ik ben ontzettend benieuwd hoe je dat hebt aangepakt. Of misschien heb je geprobeerd gewicht te verliezen, maar val je steeds terug in je oude gewoontes? Misschien wil je graag wat extra hulp? Speciaal gericht op de overgang? Mijn programma kan je mogelijk verder helpen. Kijk zonder verplichtingen eens op: Slank door de Overgang
Bronnen:
1. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/14/kwart-van-laagst-opgeleiden-heeft-obesitas
2. https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/overgewicht/
cijfers-context/huidige-situatie#node-overgewicht-volwassenen
3. https://www.nrc.nl/nieuws/2016/07/15/ik-zoek-verborgen-dikmakers-3263362-a1511835
4. https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12263-014-0399-1
5. https://www.erasmusmc.nl/perskamer/archief/2017/6159971/
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25742516
7. https://www.nemokennislink.nl/publicaties/toen-de-koekjestrommel-de-fruitschaal-verdrong
8. https://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/0307n.pdf
9. https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-obesitas#idp584880
10. http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/obesity/basics/treatment/con-20014834
