Het lymfestelsel in je lichaam kun je vergelijken met de riolering in je huis. Werkt de afvoer in je huis goed dan is er niets aan de hand. Hoopt vuil zich op en slibben de afvoerpijpen dicht? Dan is het hommeles. Dat geldt ook voor het lymfesysteem. Raakt die verstopt? Ontregelt? Dan kan dat allerlei gezondheidsproblemen geven. Variërend van vermoeidheid, huidproblemen en hoofdpijn tot een verzwakt immuunsysteem en hart- en vaataandoeningen tot lymfoedeem en zelfs lymfklierkanker. Ontdek in dit blog meer over de reinigde werking en afweerfunctie van het lymfestelsel en hoe je je lymfevaten in optimale conditie houdt.
Wil je jouw hormonen in balans krijgen voor meer gezondheid? Download mijn gratis recepten en hormonengids.
Inhoudsopgave:
Lymfestelsel: lymfevaten, lymfe en lymfeknopen
Welke functies heeft het lymfevatenstelsel?
Wat is het lymfestelsel?
Het zogenaamde lymfe(vaten)stelsel kun je zien als een soort netwerk van kleine en grote buisjes, de lymfevaten. Ze beginnen onder je huid, vertakken zich in steeds grotere vaten door het hele lichaam en komen uiteindelijk uit in de lymfeklieren of -knopen.
En hoewel de lymfevaten parallel lopen aan het web van bloedvaten in je lijf is er een wezenlijk verschil tussen beiden. Zo transporteert het bloedvatenstelsel via het bloed voedingstoffen en zuurstof naar de cellen, weefsel en organen en neemt vervolgens de afvalstoffen op en scheidt die daarna uit. Het lymfesysteem daarentegen voert alleen maar vocht (lymfe) af en neemt zo dus afvalstoffen mee.
Lymfestelsel: lymfevaten, lymfe en lymfeknopen
In de lymfevaten in het lymfestelsel bevindt zich lymfe ook welk weefselvocht genoemd. Dit is een vloeistof die veel lijkt op bloed maar dan zonder rode bloedcellen wat zorgt voor de rode bloedkleur.
Lymfevocht is eiwitrijk, witachtige van kleur en een beetje stroperig. Het bevat onder andere water, voedingstoffen, koolstofdioxide. Via de lymfe worden uiteindelijk afvalstoffen via de lichaamsweefsels afgevoerd.
Het netwerk van lymfevaten kruist zich vervolgens op verschillende strategische plekken in het lichaam. In de hals, in de oksels, langs de luchtpijp, in de liezen en eigenlijk in de hele romp. Op deze kruispunten bevinden zich zogenaamde lymfeknopen ofwel lymfeklieren. Die klieren halen de lichaamsvreemde stoffen uit het weefselvocht (lymfe). En doordat het lymfestelsel en de bloedbaan met elkaar in contact staan, komen de lichaamsvreemde stoffen in de bloedbaan terecht waarna ze aansluitend via de urine en ontlasting worden afgevoerd. Hierdoor kun je de lymfeklieren dus zien als een soort zuiveringsstation van het lymfesysteem. Functioneert je lymfesysteem optimaal? Dan voel je je fit, gezond en vitaal.
Welke functies heeft het lymfevatenstelsel?
Een goede werking van je lymfesysteem draagt bij aan een goede gezondheid. Want, het lymfevatenstelsel vervult verschillende functies in je lichaam. Zoals je hierboven hebt kunnen lezen, werkt het lymfestelsel onder andere als een soort zuiveringssysteem¹.
De lymfevaten nemen immers weefselvocht op waarin onder andere afvalstoffen, opgeloste eiwitten, beschadigde lichaamscellen, bacteriën, virussen en dergelijke zitten. In de lymfeklieren worden deze meteen vernietigd of onschadelijk gemaakt. Want, in de lymfeklieren bevinden zich ook witte bloedcellen oftewel lymfocyten². Zodra die een lichaamsvreemde stof detecteren komen ze in actie om de ziekteverwekkers aan te vallen en onschadelijke te maken.
De afvalstoffen en vernietigde ziekteverwekkers worden vervolgens met het weefselvocht weer in de bloedbaan gebracht en daarna uitgescheiden via de urine en ontlasting zonder dat je er ziek van wordt.
En tot slot zorgt het lymfestelsel ook voor een goede vochtbalans. Het is namelijk betrokken bij de afvoer van overtollig vocht. Echter het transport van de lymfe door de vaten gebeurt niet door het hart zoals bij de bloedsomloop. Lymfevocht stroomt door je lichaam door onder andere het aan- en ontspannen van je spieren. Dus door elke dag voldoende te bewegen zorg je voor een goed afvoer van het overtollige vocht.
Lymfestelsel en aandoeningen
Zoals gezegd zorgt het lymfestelsel ervoor dat je lichaam gezond blijft. Het maakt virussen en bacteriën onschadelijk. Echter, soms werk het systeem niet optimaal en kun je gezondheidsklachten ervaren. Want, wanneer er een infectie of ontsteking in je lichaam zit kunnen de lymfklieren opzetten.
Bijvoorbeeld bij een keelontsteking of oorinfectie kunnen de klieren in je hals opzwellen en pijnlijk aanvoelen. De witte bloedcellen vermeerderen zich dan op zo’n moment en zorgen dat de infectie zich niet verder verspreidt. Heb je een lelijk wondje aan je been? Dan zetten de lymfklieren in je lies op en bij een huidinfectie kunnen de klieren in je oksel opzetten. Als de infectie overgaat, merk je dat de zwelling van de klieren eveneens afneemt.
Blijven lymfeklieren opgezet en neemt de zwelling zelfs toe? Dan kan dat wijzen op lymfeklierkanker⁷. Daarnaast kun je ook last van koortsaanvallen hebben, heel erg vermoeid zijn, flink afvallen en hevig zweten in de nacht. Het is dan ook zaak wanneer klieren langer dan twee weken gezwollen blijven en/of groter worden en je geen ontsteking hebt, om naar je huisarts te gaan.
Vervolgens kunnen allerlei vormen van kanker uitzaaien naar de lymfeklieren. Deze uitzaaiingen worden ook wel metastasen³ genoemd.
Een compleet andere aandoening waarbij het lymfestelsel is betrokken, is lymfeoedeem⁴. Er hoopt zich dan vocht op in de lymfevaten. Dit kan erfelijk zijn, maar ook door een botbreuk, ontsteking of operatie komen. Bijvoorbeeld bij vrouwen die borstkanker hebben gehad en waarbij de lymfeklieren (gedeeltelijk) zijn verwijderd kunnen lymfoedeem krijgen.
7 tips voor je lymfestelsel
Zoals ik hierboven als schreef, vervult het lymfesysteem een essentiële rol om je fit en gezond te houden. Maar hoe kun je nu je lymfesysteem een handje helpen? Zorgen dat het transport van het lymfevocht wordt bevorderd zodat afvalstoffen uit je lichaam verdwijnen, vocht zich niet ophoopt en ziekteverwekkers geen kans hebben? Bijgaand enkele tips:
1. Volop bewegen
In beweging zijn helpt het lymfevocht goed door je lichaam te laten stromen. En eigenlijk is het dus een makkelijke manier om je lymfestelsel een handje te helpen en je afweersysteem te verbeteren. Wat voor vorm van beweging je kiest is niet zo relevant. Wandelen, dansen, hardlopen, huishoudelijke klussen als stofzuigen of ramen lappen het kan allemaal.
2. Stressreductie
Veel stress hebben, maakt je ziek. Het vermindert de werking van je lymfestelsel⁵ en ondermijnt zo ook je immuunsysteem. Daarom is er veel aandacht voor stressreductie. Onder andere door regelmatig te bewegen, zodat de stresshormonen worden bestreden. Maar ook ontspanningsoefeningen, pilates, mindfulness en meditatie helpen tegen stress.
3. Naar de sauna
Door te zweten reinig en ontgift je je lichaam en help je de gezondheid van je lymfestelsel. Wat goed werkt in deze is bijvoorbeeld een bezoek aan de sauna. Het is een heuse detox voor je lichaam.
4. Water drinken
Een goede vochtbalans zorgt voor een goede werking van je lymfesysteem en bevordert zo je algehele gezondheid. Drink daarom op de dag voldoende water of kies ter afwisseling eens voor kruidenthee.
5. Eet ontstekingsremmende voeding
Er zijn voedingsmiddelen die ontstekingsremmend werken en goed zijn voor een optimale werking van je lymfevatenstelsel. Onder andere bieten, granaatappel, cranberries, kersen en frambozen stimuleren de lymfefunctie en dus de afvoer van gifstoffen. Verder helpen ontstekingsremmende voedingsmiddelen tegen obesitas en hart- en vaataandoeningen⁶.
6. Laat je masseren
Een massage verbetert de bloedcirculatie en bevordert eveneens de lymfestroom. Een bekend fenomeen in deze is de zogenaamde manuele lymfedrainage. Maar ook je lichaam bijvoorbeeld borstelen bevordert een betere doorstroming. Bijkomend voordeel is dat een massage je ook nieuwe energie geeft.
7. Bezoek de chiropractor
Ook naar de chiropractor gaan kan een positief effect op je lymfesysteem hebben. Hoezo? Een ‘bottenkraker’ kan verschoven of vastzittende wervels en gewrichten – die op de lymfevaten drukken – terugzetten. Zo wordt de druk van de lymfevaten gehaald en wordt het ontgiftingsproces in je lijf aangewakkerd⁵.
Het mag duidelijk zijn dat een gezond lymfestelsel uiterst belangrijk is voor je algehele vitaliteit en dat je door gezond te eten en genoeg te bewegen beweging elke dag daar zelf een steentje aan kunt bijdragen.
Hoe houd jij je lymfestelsel in goede conditie? Deel je ervaringen en adviezen hieronder of via Facebook. Wil je meer informatie over de overgang? Kijk dan eens naar mijn methode Overwin je Overgang.
Bronnen:
1. https://www.livescience.com/26983-lymphatic-system.html
2. https://nl.wikipedia.org/wiki/Lymfocyt
3. https://www.ziekenhuis.nl/ziektebeelden/m/metastasen/item540
4. https://www.lymfoedeem.nl/lymfoedeem/wat-is-lymfoedeem/
5. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4173698/
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3312397/
7. https://www.avl.nl/kankersoorten/lymfeklierkanker/
Jacoline Peek
op 03 Feb 2021