Praat je over kenmerken overgang? Dan komen vaak de geijkte verschijnselen van deze levensfase naar voren. Ik denk aan de opvliegers, moodswings en onregelmatige menstruatie. Maar dat is wel erg kort door de bocht. Vaak ondervinden vrouwen al ver voor hun 50e jaar allerlei lichamelijke en geestelijke veranderingen die duiden op hormonale schommelingen die de overgang aankondigen. Van angstig zijn, onzeker en extreem moe tot geen zin in seks en blaasontstekingen en/of urineverlies. Weet je welke klachten onderdeel zijn van een naderende overgang? Dan ben je beter voorbereid, ervaar je minder onrust en kun je mogelijk stappen zetten om in balans te komen. Daarom deze keer een toelichting op 7 minder bekende kenmerken van de overgang.
Wil je informatie over je veranderende hormoonhuishouding tijdens de overgang? Download dan gratis het rapport Overgangshormonen in Balans.
Inhoudsopgave:
Kenmerken overgang: minder bekende menopauzeverschijnselen
Kenmerken overgang zijn divers
Kenmerken overgang: minder bekende menopauzeverschijnselen
Hieronder ga ik in op een zevental mindere bekende verschijnselen die bij de menopauze horen. Zonder dat je het meteen in de gaten hebt, kun je tussen je 40e en 50e levensjaar al een of meerdere van deze klachten ervaren.
Vermoeidheid
Erg moe zijn, je zwak voelen en geen energie hebben om dingen te doen. Nogal wat vrouwen kampen hiermee en is een van de ondergeschoven kenmerken overgang. Sommigen hebben er nu en dan last van en anderen slepen zich als het ware telkens door een dag heen. De vermoeidheid wordt veroorzaakt door de bekende hormonale schommelingen. Immers, allengs dalen zowel de levels oestrogeen als progesteron. En omdat die fluctuerende hormonen ook je nachtrust negatief beïnvloeden, verdwijnt het vermoeide gevoel niet. Uiteraard mist dat doorgaans niet z’n effect op je dagelijkse bestaan. Want, je zit niet lekker in je vel? Dan reageer je mogelijk geïrriteerd of humeurig richting je partner, kinderen of vrienden. Verder kan je werk eronder leiden, omdat je productiviteit afneemt door gebrek aan concentratie. Van belang is dat je niet door blijft jakkeren, maar je rust pakt. Gun jezelf elke dag even wat tijd om lichamelijk en geestelijk op adem te komen. Maak bijvoorbeeld wandelingen in de natuur. Dat werkt ontspannend evenals ontspanningsoefeningen. Of overweeg natuurlijke remedies die de onbalans tijdens de overgang kunnen verminderen. Bijvoorbeeld ginseng verhoogt je energieniveau en bevordert je concentratie. Ook van citroen, dat rijk is aan citroenzuur, is bekend dat het vermoeidheid helpt bestrijden. Kies daarnaast voor een gezond voedingspatroon zonder snelle suikers en blijf lichamelijk actief. Dat geeft energie en kan je nachtrust bevorderen.
Haaruitval en -groei
Haaruitval associeer je mogelijk met kalende mannen. Helaas krijgen ook nogal wat vrouwen ermee te maken tijdens en na de menopauze. Niet alleen op het hoofd, maar ook op andere delen van het lichaam. Ongewenst haarverlies is zeker ook een van de niet zo bekende kenmerken overgang. Oorzaak is meestal de sterke afname van het vrouwelijke hormoon oestrogeen. De oestrogeenproductie kan wel met 80% afnemen. Hierdoor verliest het vrouwenhaar de natuurlijke glans, wordt brozer, slapper en valt uit. Dat is verklaarbaar, want de haarzakjes hebben oestrogeen nodig om het haar te laten groeien en in conditie te houden. Daarnaast produceert het vrouwenlichaam 10 tot 30% minder mannelijke hormonen (waaronder testosteron). En omdat de hoofhuid gevoelig is voor mannelijke hormonen, kan het hoofdhaar van vrouwen dunner worden. Vaak is haaruitval voor vrouwen een enorme schok, omdat het wordt geassocieerd met verlies van vrouwelijkheid en ouderdom. Verder kun je als vrouw ook te maken krijgen met ongewenste haargroei. Bijvoorbeeld op je kin, bovenlip en benen omdat de testosteronhormonen de overhand krijgen. Trouwens? Niet alleen hormonale veranderingen zijn debet aan het haarverlies van vrouwen in de overgang. Ook stress maakt het haar dunner, brozer en slapper. Daarom is het sowieso goed stress te zoveel mogelijk te vermijden. Vervolgens kan ook een gezond en gevarieerd voedingspatroon bijdragen aan gezonde haren¹. Dat geldt eveneens voor bepaalde vitamines. Zo hebben vitamine b6, B8 en B12 evenals A en C een gunstige invloed op je haargroei. Gebruik verder een zachte borstel en grove kam en liever geen föhn.
Slaapstoornissen
Een goede nachtrust met pakweg zo’n 7 tot 8 uur slaap bevordert je welzijn. Echter wanneer de vrouwelijke hormonen gaan jojoën kun je slaapproblemen krijgen. Kenmerk is moeilijk in- en doorslapen, regelmatig wakker liggen tot helemaal niet slapen. Volgens onderzoek slapen veel vrouwen al zo’n 5 tot 7 jaar voor de overgang zich aandient niet meer lekker en daarom hoor slapeloosheid zeker ook in het rijkte kenmerken overgang thuis. Boosdoener zijn de dalende oestrogeen- en progesteronspiegels. Zo vertraagt onder andere de verminderde oestrogeenaanmaak de opname en productie van magnesium, dat je spieren helpt ontspannen. Door de dalende progesteronproductie heb je ook meer moeite met inslapen, omdat het slaapverwekkende effect ervan wegvalt. Het gevolg van deze hormonale disbalans is je moe voelen bij het opstaan, concentratiegebrek, prikkelbaar zijn, verminderde weerstand en ook angstig zijn en depressieve gevoelens ervaren. Verder kunnen slaapproblemen ook te maken hebben met bijvoorbeeld nachtzweten – een van de bekende kenmerken overgang. Daardoor word je ’s nachts geregeld wakker. Dat de slaapproblemen een sterke wissel trekken op je relatie, werk en sociale leven is bijna onvermijdelijk. Om je slaapproblemen aan te pakken kun je onder andere je leefstijl aanpassen. Zo kan sporten helpen om beter te slapen en ook ontspanningsoefeningen bieden nogal eens uitkomst. Onder andere omdat beiden stress verminderen en zorgen voor meer rust in je hoofd en lijf. Stop met cafeïne, nicotine en alcohol. Gebruik de slaapkamer alleen voor slaap en seks en niet om tv te kijken en dergelijke. En tot slot: sta elke ochtend op hetzelfde tijdstip op. Biedt dit onvoldoende soelaas? Dan kunnen massage en aromatherapie helpen om minder onrustig te zijn en beter te slapen. Of overweeg kruidensupplementen die slapeloosheid bestrijden. Denk aan lavendel, kamille, valeriaankruid of overweeg magnesiumsuppletie.
Concentratieproblemen
Dit is ook een van de minder bekende kenmerken overgang. Je hebt dan moeite om je te concentreren op alledaagse taakjes of ongewone en moeilijke zaken. Heb je hier last van? Dan kun je flink schrikken. Misschien denk je wel dat je ernstig ziek bent en aan de vooravond van de ziekte van Alzheimer staat. Echter nader je de overgangsleeftijd? En herken je de volgende symptomen? Denk aan: desoriëntatie, vergeetachtigheid, wazig denken, je niet lang kunnen concentreren en niet meer weten wat je wilde doen of waar je was gebleven. Dan is de kans groot dat je moeite met concentreren komt door de menopauze. Meestal zijn het wederom de fluctuerende hormoonspiegels die er debet aan zijn. Eenvoudigweg omdat oestrogeen een belangrijke rol speelt in je hersenen. Zo heeft oestrogeen invloed op de productie van de neurotransmitters acetylcholine, serotonine en noradrenaline. Deze regelen onder andere je cognitieve vaardigheden. Is de aanmaak ervan te laag? Dan kan dat dus leiden tot concentratiestoornissen. Andere oorzaken van je concentratieproblemen kunnen andere menopauzesymptomen zijn, zoals slaapproblemen en kam vermoeidheid. Dat put je immers ook uit. Om met deze overgangsklachten te dealen kun je je eetpatroon aanpassen. Door een dieet dat rijk is aan omega 3 vetzuren² dat je in vis en verschillende noten aantreft. Ook je gebruik van alcohol, cafeïne en suikerinname matigen werkt doorgaans positief. Verder is het goed ook genoeg rust te nemen. Zo kunnen ontspannende technieken als yoga en meditatie je helpen focussen en een betere concentratie bevorderen.
Een van de kenmerken overgang die nauw verwant is met concentratieproblemen is geheugenverlies³. Denk aan je sleutels kwijt zijn, afspraken missen, verjaardagen vergeten…. Vaak kan het samengaan met een gebrek aan concentratie en stress in de menopauze.
Duizeligheid
Dit is een van de minder bekende kenmerken overgang, die erg naar voelt en zorgt voor onrust. Zo kun je last hebben van een licht gevoel in je hoofd, de wereld om je heen voelen draaien en/of moeite hebben je evenwicht te houden. En hoewel de duizelingen meestal maar even duren, kan het je dagelijkse doen en laten flink beïnvloeden. Oorzaak in de overgang is doorgaans de verminderde oestrogeenaanmaak. Dat kan leiden tot veranderingen in de bloedvaten en het zenuwstelsel. Vervolgens kunnen ook opvliegers en vermoeidheid duizelingen in de hand werken evenals angstig zijn tijdens de menopauze. Andere mogelijke oorzaken zijn een lage bloedsuikerspiegel, virale infectie, lage bloeddruk of hartproblemen. Gaat je duizeligheid gepaard met bijvoorbeeld oorpijn, slecht horen, dubbelzien, nek- of hoofdpijn? Raadpleeg dan je huisarts. Ervaar je draaiduizelingen en zit je in de overgangsleeftijd? Zorg voor een gezond eetpatroon en voeg fyto-oestrogeenrijke voeding toe aan je menu. Dat zijn voedingsmiddelen die oestrogeen nabootsen. Ze komen van nature voor in allerlei planten en kruiden⁴. Mogelijk dat het helpt je tekort aan oestrogeen te compenseren. Ook zorgen voor voldoende rust, bijtijds ontspannen om stress te bestrijden dragen ook bij aan je beter voelen. Verder zijn er kruiden die duizeligheid verlichten, zoals: munt, basilicum en gember.
Incontinentie
Aan incontinent worden ofwel ongewild urineverlies, denk je niet meteen wanneer je in de menopauze komt. Toch hoort het thuis in dit rijtje kenmerken overgang. Wat er speelt is dat in de periode van de overgang de eierstokken langzaam aan kleiner worden. Vervolgens zorgt de verminderde aanmaak van oestrogeen ervoor dat het spierweefsel sneller veroudert. Dat verzwakt de spieren rond de bekkenbodem evenals de banden van de blaas en baarmoeder. Daardoor komt vervolgens de baarmoeder lager te liggen en gaat meer druk uitoefenen op de blaas. Het gevolg van deze veranderingen kan zijn dat je als vrouw met urine-incontinentie krijgt te maken. Zo kun je urine verliezen als je bijvoorbeeld lacht, niest of hoest. Vaak gaat het maar om een paar druppeltjes, echter fijn is dat natuurlijk niet. Het is hinderlijk en voelt onprettig. Gelukkig zijn er manieren om ongewenst urineverlies aan te pakken. Afhankelijk van de ernst van je klachten kun je bijvoorbeeld kiezen voor een maandverband of een speciaal incontinentiemateriaal. Daarnaast blijkt het trainen van je bekkenbodemspieren⁵ ook effectief. Je doet dan oefeningen om de spieren sterker te maken, zodat je ongewenst urineverlies voorkomt. De oefeningen kun je zelf thuis doen. Online staan verschillende voorbeelden. Of schakel de hulp van een fysiotherapeut in. Helpt dat allemaal niet? Worden je klachten erger? Ga dan naar je huisarts er kan sprake van een verzakking zijn. Blijf in elk geval niet met je klachten rondlopen.
Gewrichtsklachten
Je stram voelen, last hebben van stijve spieren en/of pijnlijke gewrichten. Die kenmerken overgang zijn niet ongewoon en ook geen reden om in paniek te raken. Je kunt pijn ervaren in je handen en vingers, maar ook je knieën, schouders en heupen. Die gewrichtsklachten ervaar je door de afname van het oestrogeen. De reden? Dat vrouwelijke hormoon heeft een negatief effect op de opbouw en afbraak van je kraakbeen. Het beschermende laagje tussen de gewrichten neemt onder andere af, wordt droger en ruwer en daardoor kunnen de gewrichten als het ware over elkaar gaan schuren. Soms kan een gewricht gaan ontsteken en dan is er sprake van artritis. Pijnlijke spieren ontstaan, omdat je spieren naarmate je ouder wordt meer tijd nodig hebben om zeg maar op spanning te komen. Kamp je met gewrichtspijn? Stijve spieren? Zorg dan dat je voldoende in beweging blijft en luister goed naar je lichaam. Neem voldoende rust en ontspan ook bijtijds. Houd eveneens je vitamine D-inname in de gaten dat is immers betrokken bij je botaanmaak. Ben je als vrouw de 50 gepasseerd? Vul je dagelijkse voeding dan aan met 10 mcg extra vitamine D⁶.
Kenmerken overgang zijn divers
Klachten die je in aanloop naar en tijdens de overgang kunt ervaren zijn zeer divers. En de ene vrouw heeft nauwelijks symptomen, terwijl een anders er tig heeft.
Dat je te maken hebt met overgangsverschijnselen komt enerzijds door de verandering die je vrouwelijke hormonhuishouding doormaakt. Anderszijds kan het ook zijn dat de overgangsklachten – eventueel in combi met je drukke leventje – zorgen voor onrust, stress en je zelfs angstig maken. Het is goed je klachten niet te bagatelliseren of weg te drukken. Maak het onderwerp bespreekbaar door erover te praten met je partner, familie en vriendinnen. Dat helpt.
Wil je praten over welke kenmerken overgang jou parten spelen? Geef je reactie hieronder of via Facebookp. Wil je meer lezen over de overgang en bepaalde klachten? Bekijk dan eens het programma Overwin je Overgang.
Bronnen:
1. https://www.nhs.uk/conditions/hair-loss/coping-tips-for-women/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26890759
3. https://www.fda.gov/forconsumers/consumerupdates/ucm107783.htm
4. http://academicsreview.org/reviewed-content/genetic-roulette/section-6/6-3-endocrine-disruptors/
5. https://www.thuisarts.nl/urine-incontinentie/ik-ga-bekkenbodemoefeningen–doen
6. https://www.gezondheidsraad.nl/sites/default/files/samenvatting_vitamine_D.pdf
