Overgangstest: ben ik in de overgang?

Overgangstest: ben ik in de overgang?

Een overgangstest is, zoals het woord al aangeeft, een test waarmee je bepaalt of je in de overgang bent. Nu kun je dat door je huisarts laten doen, maar tegenwoordig heb je ook de mogelijkheid om het gewoon zelf thuis te checken. Het werk snel, is gemakkelijk en je privacy is gegarandeerd. Want, een dergelijke menopauzetest koop je zonder recept en dus tussenkomst van je huisarts bij de apotheek, drogist of online. De test is vergelijkbaar met een zwangerschapstest. Je hebt er namelijk ook alleen een beetje urine voor nodig. Maar, waarom en wanneer doe je zo’n zelftest voor de overgang? Hoe werkt het? Is het nuttig? Betrouwbaar? Weggegooid geld? Zo maar een paar dwarsstraten die ik in mijn blog over overgangstesten als Meno-Check, Test-Point en Easy Home Menopauze Test wil bespreken.

Wil je overigens meer weten over je hormoonhuishouding tijdens de overgang? Download gratis mijn e-boek:”Overgangshormonen in Balans

Inhoudsopgave:

Waarom thuistesten

Wanneer doe je een overgangstest?

Hoe werkt zo’n doe-het-zelf overgangstest?

Is een overgangsthuistest zinvol? Betrouwbaar?

Tips en aandachtspunten zelftesten

Waarom thuistesten

Inmiddels is er een rijk aanbod medische zelftesten² waarmee je je gezondheidssituatie kunt checken. Van SOA- en blaasontsteking– tot zwangerschaps- en overgangstest. Belangrijke redenen om dergelijke diagnostische zelftesten te gebruiken is dat het anoniem is. Je hoeft immers je huisarts niet uit te leggen hoezo en waarom. Daarbij komt dat je bijna elke willekeurige zelftest – overgang, geslachtsziekte, cholesterol enzovoort – eenvoudig online bestelt met een paar muisklikken. Na bezorging thuis kun je meestal meteen testen waarna het resultaat binnen enkele minuten bekend is. Kortom: thuistesten waarborgen je privacy, bieden snel resultaat en spelen in op het gezegde: gemak dient de mens. Maar, dat zegt niets over de kwaliteit, de toegevoegde waarde, persoonlijke impact et cetera van een zelftest. Misschien is het goed daarover na te denken voor je bijvoorbeeld een overgangszelftest doet.

Wanneer doe je een overgangstest?

Natuurlijk is er een reden waarom je een menopauzetest overweegt. Ik denk aan je leeftijd. Je bent ergens tussen de 40 en 55 jaar. Overigens gemiddeld komen vrouwen rond hun 51e jaar in de menopauze. Een enkeling rond haar 60e jaar en een kleine groep voor haar 40e jaar. Dan zit je in de zogenaamde vervroegde overgang. Een andere reden is dat je sinds enige tijd allerlei lichamelijke veranderingen ervaart waarvan je vermoed dat die met de overgang samenhangen. Last van een onregelmatige en/of zwaardere menstruatie. Hartkloppingen? Wisselende stemmingen? Nerveus en prikkelbaar? Opvliegers

Ergens diep van binnen gaan bij jou de alarmbellen af. Je denkt: Oh jee, de overgang. Is dat aan de orde? Dan kun je eventueel aan een thuistest gaan denken om je vermoeden te bevestigen. Natuurlijk kun je ook naar je huisarts gaan, maar misschien vind je dat niet prettig. Of wil je eerst aan de gedachte wennen dat je in de overgang bent? Immers, het betekent dat zich een nieuwe fase in je leven aandient. Niet van vandaag op morgen, maar wel in de komende jaren. Dat je aan die transitie moet wennen is niet ongewoon.

Hoe werkt zo’n doe-het-zelf overgangstest?

Eigenlijk werken alle eerder genoemde menopauzetesten hetzelfde als een zwangerschapstest. Alleen meet een overgangsthuistest hoeveel FSH¹ (follikel stimulerend hormoon) er in je urine zit. Dit hormoon spoort namelijk je eierstokken aan oestrogeen te produceren en is dus verantwoordelijk voor de rijping van je eicellen. Raken je eicellen op? Immers, de hoeveelheid is beperkt. Dan wordt er extra FSH aangemaakt en stijgt de concentratie ervan. Doel daarvan is eigenlijk om de kans op een zwangerschap te vergroten. Maar, aan een hoog FSH-gehalte kun je ook de overgang herkennen. 

Trouwens, zelf zo’n overgangstest uitvoeren is eenvoudig. Want, het bestaat uit een indicatorstick (teststick) met 2 vensters; referentievenster en uitslagvenster. Die stick dompel je onder in wat opgevangen ochtendurine of je plast er ’s ochtends 10-15 seconden over. Vervolgens wacht je 5 of 10 minuten. Daarna verschijnt er in het venstertje van de indicatorstick een streep. Heeft die dezelfde kleur of is die donkerder dan de streep in het referentievenster? Dan is je FSH-waarde dus verhoogd. Is dat het geval? Dan kan dit betekenen dat je in de overgang bent. Niet meer en niet minder.

Is een overgangsthuistest zinvol? Betrouwbaar?

Ervaar je overgangsklachten en doe je zo’n overgangstest? Dan kan het je vermoeden bevestigen als de uitslag positief is. Je bent dus in de overgang. De uitslag is betrouwbaar, want zelftesten moeten in Nederland aan strenge eisen voldoen³. Maar, word je er werkelijk wijzer van?

De hoeveelheid FSH in je urine fluctueert namelijk nogal tijdens de overgang. Dus verder zegt het positieve resultaat niets over hoe ver de overgang is gevorderd. Want, zit je bijvoorbeeld in de premenopauzefase? Dan kan het zo maar gebeuren dat er nog een eitje vrijkomt en je zwanger raakt als je zonder voorbehoedsmiddel gaat vrijen. Daarbij benadrukken de bijsluiters van de overgangstesten dat de uitslag niet de diagnose van een arts vervangt. Het advies luidt om in geval van een positief resultaat dit met je huisarts te bespreken. Die kan eventueel via laboratoriumtesten, klinisch onderzoek en op basis van je medische achtergrond⁴ vaststellen of je daadwerkelijk in de overgang bent. Tja… maar daarvoor deed je toch die zelftest?

Maar, er is meer om rekening mee te houden als je een ‘commerciële’  overgangstest doet.

Slik je de pil? Of gebruik je andere hormoonpreparaten? Dan werkt een overgangsthuistest niet. Want, de hormonen die je neemt beïnvloeden het resultaat en maken het dus onbetrouwbaar. Ben je aan de pil en wil je weten of je in de overgang zit? Dan moet je volgens de bijsluiters eerst stoppen met de pil (minimaal 1 maand) voordat je een zelftest doet. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie en Laboratoriumgeneeskunde ligt die testgrens bij 3 tot 6 maanden⁵ nadat je met de pil bent gestopt!  

Zit je in de overgangsleeftijd en gebruik je de anticonceptiepil nog? Dan kun je ook overwegen met de pil te stoppen en kijken wat je menstruatie doet en/of je verder ook overgangsklachten hebt. Misschien is een test dan helemaal niet nodig. En blijkt uit de lichamelijke en/of geestelijke klachten die spelen dat je in de overgang bent. Realiseer je ook: niet iedereen je heeft last van overgangsverschijnselen. Overigens, als je met de pil stopt zorg dan wel dat je andere voorbehoedsmiddelen gebruikt om een eventuele zwangerschap te voorkomen.

Vervolgens kan de uitslag van de overgangstest ook negatief zijn en wat dan? Zeker, als je wel allerlei overgangsklachten hebt, in de overgangsleeftijd bent of juist niet; denk aan vervroegde overgang. Een negatieve uitslag is niet synoniem aan niet in de overgang zijn. Het kan ook komen door de schommelende oestrogeenspiegels, maar ook andere oorzaken hebben. Dan is het gewoon goed je huisarts te raadplegen. Die kan vervolgens een bloedonderzoek en andere testen plus eventueel een echo laten maken waarop te zien is of je nog eicellen hebt.

En… is je laatste menstruatie meer dan een jaar geleden? Dan is het bijna zeker dat je de menopauze hebt bereikt en in de zogenaamde postmenopauze zit. En eigenlijk is dan een zelftest helemaal overbodig.

Verder onderstrepen zowel de diverse websites als bijsluiters van de verschillende overgangstesten de medische urgentie om tijdig te achterhalen of je in de overgang bent. Want, de menopauze brengt gezondheidsrisico’s⁶ met zich mee. Van osteoporose, verhoogd cholesterol en verhoogde bloeddruk tot groter risico op  hart- en vaatziekten. Inderdaad, is het risico daarop bij vrouwen na de menopauze hoger. Maar, dat speelt niet à la minute. Zeker als je een gezonde eet- en leefstijl aanhoudt, is dat onzin.

Tips en aandachtspunten zelftesten

Mocht je toch een overgangstest thuis willen doen? Bijgaand een aantal tips en aandachtspunten⁷. Kies sowieso voor een betrouwbare thuistest die voldoet aan de zogenaamde CE-kwaliteitseisen. Check ook altijd even de houdbaarheidsdatum. Lees verder voor gebruik goed de gebruiksaanwijzing en/of bijsluiter. Is die helder en begrijpelijk? Staat in de beschrijving wat je moet doen bij een positieve, negatieve of onduidelijke uitslag? Wordt er ook beschreven dat uitslag eventueel niet kan kloppen? En vermeld het ook dat je je huisarts moet raadplegen om het resultaat te checken? Bijvoorbeeld voor als je bepaalde medicijnen wilt gaan gebruiken dan wel stoppen met de anticonceptie?

Relevant kan ook zijn jezelf af te vragen waarom je een overgangstest wilt doen. Is het ter bevestiging van klachten die je hebt? En wat wil je er verder mee doen? Hormoontherapie? Leefstijladviezen? Hoewel je misschien vermoed dat je in de overgang bent, kan het toch een behoorlijke schok zijn als je die bevestiging krijgt. Soms kan het prettig zijn er met iemand over te praten. Zeker als diverse menopauzeverschijnselen je parten spelen en je dagelijkse doen en laten behoorlijk beïnvloeden. Je huisarts kan je dan zeker verder helpen of doorverwijzen naar een overgangsconsulente.

De testen die ik in dit artikel heb besproken zijn, zoals in de inleiding aangegeven: Meno-Check (bevat 2 testen), Test-Point en Easy Home Menopauze Test⁸. Je kunt de testen allemaal online bestellen. Vergelijk de prijzen goed, want die verschillen nogal eens per aanbieder.

Heb je vragen over het doen van een overgangstest? Of misschien heb je er zelfs ervaring mee? Je vragen en reacties lees ik uiteraard graag. Hieronder of via Facebook. Wil je meer informatie over de overgang? Kijk dan eens naar mijn programma: Overwin je Overgang

button-4

Bronnen:
1. https://nl.wikipedia.org/wiki/Follikelstimulerend_hormoon
2. https://www.gezondheidsnet.nl/gezondheid-en-medicijnen/medische-zelftest
3. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/bevolkingsonderzoek/vraag-en-antwoord/kan-ik-met-een-zelftest-mijn-gezondheid-testen
4. http://www.easyhometest.nl/Portals/3/Downloads/Bijsluiters/
EHT_Menopauze_Bijsluiter.pdf?ver=2013-10-15-155019-860
5. https://www.nvkc.nl/diagnostische-zelftesten/menopauze
6. http://www.meno-check.nl/meno-check-folder.pdf
7. https://www.nvkc.nl/zelftesten/tips-en-aandachtspunten
8. www.meno-check.nl, www.test-point.nl en www.easyhometest.nl

Over de schrijver
Jacqueline
Door

Jacqueline

op 25 Sep 2015

Gisteren, was ik 11 dagen ongesteld. Toen ik dit met mijn huisarts, maar ook al met de telefoonassistente van de dokter, over dit probleem sprak, vertelde ze me dat ik wel eens in de overgang zou kunnen zijn. In mijn leven heb ik een zwaar ongeluk gehad, met coma etc. Mijn hormonen zijn dus altijd al een beetje in de war. Ik zou het GEWELDIG vinden, om eindelijk niet meer met die ellende te maken te hebben! Het gaat nu goed, ik heb alleen best wel pijn in mijn onderrug. (als bij een menstruatie) Graag zou ik willen weten, wat ik nu moet doen om er zeker van te zijn dat ik niet meer vruchtbaar ben. Ik heb nog wél een spiraaltje, volgens mijn huisarts, die het vanmorgen heeft nagekeken.... Door mijn Niet Aangeboren Hersenbeschadiging, heb ik (redelijk veel) te maken met dingen die bij de overgang schijnen te horen (prikkelbaarheid etc.)

J
Door

J

op 06 Mar 2016

Tip: zorg dat je oogdruppels voor droge, branderige ogen in huis hebt. Super droge ogen komen veel voor in de overgang en kan best heel pijnlijk zijn. Oogdruppels geven dan verlichting.

tonnie vissers
Door

tonnie vissers

op 15 Sep 2016

Hallo ik ben 68 jaar, heb al verschillende keren gehoord dat mijn klachten overgangsklachten zijn,valt daar onder ook een tremor van lichaam en handen en hart problemen? Is het beter dat ik het door de huisarts laat na kijken met een test of kan ik dit zelf doen? Heb erg veel last van overmatig zweten en heb het altijd warm. Mijn temperatuur geeft altijd laag aan 36,4 in de ochtend heb er van alles over gelezen, maar weinig van oudere mensen hoe dit zolang kan duren. Dank u.

Ria Kamelle
Door

Ria Kamelle

op 15 Sep 2016

Beste Tonnie. Je kunt tegenwoordig zelftesten kopen zoals Meno-Check, maar i.v.m. je leeftijd zou ik eerder na een huisarts gaan. Kan het zijn dat je heel erg laat in de menopauze bent gekomen? Met hartelijke groet, Ria Kamelle

Laura
Door

Laura

op 22 Dec 2021

Wat betekent het als de test streep iets lichter is dan de controle streep? Ik ben 31 maar ervaar wel veel klachten en ben al meer dan 2 maanden niet ongesteld (niet zwanger).

Reactie plaatsen