Dikke buik door de overgang
Tijdens de overgang verandert je figuur en kun je een dikke buik krijgen. Dat is niet ongewoon. Want, nogal wat vrouwen komen tussen de 45 en 55 jaar – zonder wijziging van eetpatroon – aan. Dat kan een paar kilo’s zijn, maar ook wel 10 kilo¹+³. Nee, dat is niet prettig. Het geeft je ongemakkelijk gevoel. Misschien voel je je daardoor zelfs onzekerder en minder aantrekkelijk. Je figuur verandert immers. Wat je nogal eens ziet is dat je van een zandloper- of peervorm naar een zogenaamde appelvorm gaat. Het lijkt alsof het vet op de heupen en bovenbenen zich verplaatst. Reden is dat in aanloop naar de menopauze je hormoonhuishouding al verandert. Daardoor neemt niet alleen je totale hoeveelheid lichaamsvet toen, maar ook de vetverdeling verandert. De extra kilo’s gaan vooral op de buik en in de taille zitten. Waarom je een dikkere buik krijgt tijdens de overgang en hoe je je gewicht –ondanks opspelende hormonen – op peil kunt houden.
Inhoudsopgave:
Dikke buik door hormonale veranderingen
Dikke buik voorkomen? 5 adviezen!
Dikke buik door hormonale veranderingen
Deels komt gewichtstoename tijdens de overgang door je hormoonspiegels die gaan schommelen. Zo maakt je lichaam verhoudingsgewijs meer van het mannelijke hormoon testosteron aan waardoor je vetverdeling verandert. Net als bij mannen gaat het extra gewicht op de buik zitten en niet langer op je heupen en/of dijen. Gevolg? Een zwembandje en love handles. Tegelijkertijd produceren je eierstokken ook steeds minder vrouwelijk oestrogeenhormoon. Om dat op te vangen wordt de aanmaak en productie ervan naar je bijnieren en vetweefsel op je buik verplaatst. Zo wordt je oestrogeenproductie enigszins op peil gehouden. Je hebt oestrogeen immers nodig voor een mooie huid, sterke botten, gezonde hart en bloedvaten, je libido et cetera.
Tragere stofwisseling
De dalende oestrogeenlevels zorgen er eveneens voor dat je stofwisseling omlaag gaat. Bij veel vrouwen neemt de stofwisseling met 5% af per decennium. Dit betekent dat je ook minder calorieën verbruikt en dus ook met minder toekunt per dag. Gemiddeld zo’n 200 calorieën per dag minder²! Tegelijkertijd kun je meer trek krijgen, want lagere oestrogeenspiegels maken je hongeriger terwijl je verzadigingsgevoel afneemt. Daarnaast neemt je spierweefsel gestaag af, zoals bij iedereen trouwens die ouder wordt. Daarvoor in de plaats komt vetweefsel. En dat verbruikt weinig energie. Blijf je echter dezelfde hoeveelheden eten? Dan kan dat zorgen voor extra gewicht en een dikke buik. Het schijnt dat je tussen je 40e en 50e jaar gemiddeld 4,5 pond spieren verliest en 13,5 pond vet erbij krijgt. Daarbij kan extra gewichtstoename en dus overgewicht ervoor zorgen dat je overgangsklachten verergeren⁴.
Stress
Verder kun je ook in gewicht toenemen en een dikke buik krijgen omdat je tijdens de overgangsfase minder lekker in je vel zit. Door de hormonale disbalans kun je lichamelijk klachten krijgen, maar ook geestelijk. Van prikkelbaarheid en stemmingswisselingen tot angsten⁵ en spanningen. Uiteraard mist dat z’n weerslag niet. Daarbij kunnen ook andere factoren als kinderen die de deur uit gaan, zorg voor ouders, minder werken et cetera je beïnvloeden en ongemerkt voor de nodige stress zorgen. En bekend is dat stress nogal eens aanzet tot meer eten. Dat komt door de toename van het stresshormoon cortisol in je bloed. Die laat je bloedsuikerspiegel schommelen. Je krijgt trek in lekkere zoete dingen ofwel snelle koolhydraten. Eenvoudigweg omdat je daar een goed gevoel van krijgt. Je bloedsuikerspiegel schiet omhoog en je lichaam maakt daardoor het geluksstofje serotonine aan. Echter dat fijne gevoel duurt maar kort. Daarna volgt snel weer een dip. Blijf je snoepen? Inderdaad… ook dan kunnen de kilo’s er in rap tempo bijkomen.
Slecht slapen
Ook gebeurt het nogal eens dat je slechter slaapt tijdens de overgang. Onder andere door de opvliegers en het nachtzweten. Daardoor kun je geregeld ’s nachts een paar keer wakker worden. En uiteraard is het dan niet vreemd dat je ’s ochtend moe wakker wordt, omdat je te weinig slaapt. En juist slaapgebrek laat het verzadigingshormoon leptine in je bloed dalen en bevordert de aanmaak van het eetlusthormoon ghreline. Kortom, slaapgebrek zorgt er vervolgens ook nog eens voor dat je meer kunt gaan eten, aankomt en een dikke buik krijgt.
Minder bewegen
Het is raar, maar waar: de hormonale veranderingen die je lijf doormaakt tijdens de overgang zorgen er ook nog eens voor dat je minder zin hebt om te bewegen. Het schijnt dat vrouwen vlak voor de overgang de helft minder bewegen. Ga je daarin mee? En pas je je eetgewoontes niet aan? Dan zorgt dat voor extra gewicht in de taille en een dikke buik. Overigens? Diverse studies tonen aan dat in beweging blijven juist de overgangsklachten vermindert⁶.
Overige factoren dikke buik
Trouwens? Tijdens de overgang kun je ook last krijgen van een trage schildklier waardoor je stofwisseling in de war raakt en je ook weer dikker kunt worden. Uit onderzoek blijkt dat bijna 25% van de vrouwen boven de 45 jaar te maken krijgt met een tragere schildklier⁷. Vermoed je een schildklierprobleem? Laat je onderzoeken.
Een totaal andere reden voor extra gewicht tijdens de overgang is: stoppen met roken. Helemaal top natuurlijk dat je ermee kapt! Maar, niet alleen vertraagt dat je stofwisseling ook zie je vaak dat er wordt gezocht naar een substituut. Denk aan meer snoepen. Ongemerkt kan dat een paar extra kilo’s opleveren en bijdragen aan een dikke buik.
Verder speelt mee dat de menopauze samenvalt met meer tijd hebben voor leuke dingen. Met vriendinnen en partner. Variërend van wat meer alcohol drinken tot regelmatig een keer uit eten gaan. Let je niet op je energie-inname? Ook dan kan dat leiden tot meer gewicht.
Dikke buik voorkomen? 5 adviezen!
Natuurlijk wil je dat extra gewicht tijdens de menopauze voorkomen. Niet alleen omdat je je er minder lekker door in je vel voelt zitten, maar ook vanwege je gezondheid. Bekend is immers dat de afname van oestrogeen hart- en vaatziekten in de hand kan werken evenals osteoporose⁸. Bijgaand een aantal adviezen om op gewicht te blijven dan wel af te vallen.
1. Accepteer dat je in de overgang zit
Ben je in de overgang en krijg je een dikke buik? Negeer het dan niet. Zie onder ogen dat je leven in een nieuwe fase komt. Hoe moeilijk je dat ook vindt. Want, wil je er iets aan doen dan begint het toch met accepteren dat je vruchtbare tijd voorbij is. Kortom: geef het een plek, gooi de schaamte van je af en ga dan verder.
2. Start een overgangsdagboek
Houd in de gaten wat je eet. Wat daarbij kan helpen is een zogenaamd overgangsdagboek. Daarin beschrijf je hoe je je voelt en wat je dan doet. Het kan zijn dat je zonder er erg in te hebben naar allerlei lekkernijen grijpt om jezelf te troosten. Is dat zo? Vervang die dan door gezonde alternatieven! Probeer dat stap voor stap en niet rücksichtslos, want dat werkt niet. Gun jezelf dus gewoon de tijd.
3. Kies voor gezond eetpatroon
Neem in het algemeen ook eens je eetstijl onder de loep. Want, ben je in de overgang en kamp je met een dikke buik? Dan valt er vaak door aanpassingen in je eetpatroon wel wat te verbeteren. Denk aan minder snelle koolhydraten eten door geraffineerde suikers te schrappen en scherpe kruiden te laten staan. Kies liever voor volkoren producten, verse groenten en fruit, noten, zaden en gezonde omega 3 vetten. Drink daarnaast voldoende water om te zorgen dat afvalstoffen je lichaam verlaten. Vermijd sloten koffie en laat alcohol en frisdranken ook liever links liggen.
4. Check je leefstijl
En je leefstijl? Hoe staat het daarmee? Heb je nog een drukke baan? Zorg voor ouders? Puberkinderen die thuis wonen? Dat kan best druk en hectisch zijn. Probeer elke dag tijd voor jezelf te maken. Door even de stress van je af te schudden. Yoga- en meditatieoefeningen bieden dan zeker uitkomst. Ook je helemaal opgaan in een uit het oog verloren hobby kan fijn zijn. Ga gewoon eens op zoek naar wat je boeit! En beweeg elke dag voldoende, want dat helpt tegen die dikke buik en je maakt feelgoodhormonen aan die je stemming verbeteren.
5. Probeer je nachtrust te pakken
Slapen? Ja, dat blijft natuurlijk lastig als je de hele nacht druk bent met dekbed op en dekbed af omdat nachtzweten je parten speelt. Belangrijk is om rustig te blijven en niet in paniek te raken of in de stress te schieten. Probeer een, zoals ik eerder schreef een coldpack. Stop die onder je kussen. Krijg je het te warm? Draai en kussen om. Die voelt dan koel aan en helpt je weer snel in te slapen. Ook kun je overwegen homeopathische medicijnen of kruiden te gebruiken om je klachten te verlichten. Zeker is: slaap je beter? Dan draagt dat bij aan een gezond gewicht en vermindert zo ook je dikke buik.
Wil je tips ontvangen over een dikke buik te verminderen of te voorkomen tijdens de overgang? Kijk dan eens naar mijn programma: Slank door de Overgang
Bronnen:
1. http://www.huffingtonpost.com/mickey-harpaz/menopause-myths_b_1260596.html
2. http://www.34-menopause-symptoms.com/weight-gain.htm
3. http://www.livewellnebraska.com/health/menopause-can-lead-to–pound-weight-gain-fight-back/article_9f489ea6-16f2-11e6-863b-1f49b7b8e607.html
4. Understanding weight gain at menopause S. R. Davis , C. Castelo-Branco *, P. Chedraui †, M. A. Lumsden ‡, R. E. Nappi **, D. Shah †† and P. Villaseca ‡‡ as the Writing Group of the International Menopause Society for World Menopause Day 2012
5. http://journals.lww.com/menopausejournal/Abstract/2005/12030/
The_role_of_anxiety_and_hormonal_changes_in.6.aspx
6. https://womensmidlifehealthjournal.biomedcentral.com/articles/
10.1186/s40695-015-0004-9
7. http://www.femna40.nl/gezondheid_algemeen/traag-werkende-schildklier-marjolijn-dubbers-overgang-vrouw-40plus#.V2aDiPmLRD8
8. http://www.endocrineweb.com/conditions/menopause/menopause-complications