Perimenopauze, premenopauze, postmenopauze… zo maar een paar begrippen die voorbij komen als je over de overgang leest. Weet jij wat het verschil is tussen als die begrippen? Het kan best fijn zijn te weten wat het inhoud, want dan weet je beter in welke overgangsfase je zit en wat je kunt verwachten. Natuurlijk is de overgangsperiode niet voor iedereen hetzelfde, maar veel klachten herkennen de meeste vrouwen wel. In dit artikel ga ik meer vertellen over de perimenopauze. Van hoe je het herkent, een aantal behandelingen en uiteraard tips om je klachten te verlichten.
Wil je meer weten wat de impact is van de perimenopauze op je hormoonhuishouding? Download mijn gratis hormonengids met lekkere recepten.
Inhoudsopgave
Perimenopauze, wat is dat precies?
Perimenopauze, wat is dat precies?
De termen peri-, pre- en postmenopauze kunnen best verwarrend zijn. Daarom allereerst een toelichting hierop.
De premenopauze is de tijd voorafgaand aan je menopauze als je menstruatiecyclus nog regelmatig is.
De postmenopauze is de periode vanaf één jaar na je laatste menstruatie: de zogenaamde menopauze. Dit is het moment dat je eierstokken definitief stoppen met de productie van eicellen en vrouwelijke hormonen.
De perimenopauze is de fase rondom je allerlaatste menstruatie tot een jaar na je laatste menstruatie. In deze periode verandert je hormoonhuishouding: de aanmaak van oestrogeen en progesteron gaat schommelen. De gemiddelde leeftijd waarop dat speelt, is rond je 45ste en de gemiddelde menopauzeleeftijd ligt rond de 51 jaar in Nederland.
Meestal gaat die hormonale stoelendans niet zonder slag of stoot voorbij. En hoewel het een natuurlijk proces is, zorgt het bij heel veel vrouwen voor lichamelijk, emotionele en geestelijke klachten. Maar hoe herken je die?
Signalen perimenopauze vrouw
Een van de eerste tekenen van de perimenopauze is dat je menstruatiecyclus verandert. Je menstruaties volgen elkaar vaak sneller op, zijn heviger en soms met stolsels. Daarna blijven je zogenaamde maandelijkse periodes steeds langer uit om er uiteindelijk helemaal mee te stoppen. Menstrueer je een jaar niet? Dan is de menopauze een feit.
In totaal zijn er zo’n 34¹ verschillende symptomen beschreven die met de overgang te maken hebben. Hieronder vind je de meest bekende signalen die je zoal kunt ervaren in de jaren rondom de menopauze. Het zijn:
Opvliegers
Dit zijn plotseling opkomende hittegolven. Echte krengen, weet ik uit ervaring. Ze komen op uit het niets en kleuren je gezicht en hals doorgaans rood. Eveneens kun je gaan zweten, een opgejaagd gevoel krijgen, snellere hartslag, tintelende handen, je misselijk voelen, kampen met vermoeide ledematen en last hebben van rillingen. Hoelang zo’n opvlieger duurt en hoe vaak je ermee te maken hebt, verschilt van vrouw tot vrouw. Ook kunnen ze je ’s nachts flink uit je slaap houden. Veel vrouwen hebben ermee te maken en ervaren het als een van meest nare overgangssymptomen.
Stemmingswisselingen
Nog een vaak gehoorde klacht, die vrouwen in de perimenopauze parten speelt. Het ene moment voel je je vrolijk en het andere moment zit je diep in de put en voel je je enorm eenzaam. Of je barst zonder reden uit in woede. Inderdaad,
wederom veroorzaken de schommelende hormonen die heftige emoties. Verder kunnen ook andere zaken in je leven het versterken. Omdat de overgangsfase meestal een periode is dat je vruchtbaarheid eindigt, je kids de deur uitgaan, je partner mogelijk minder begrip voor je heeft, je je oud gaat voelen enzovoort.
Slapeloosheid
In de perimenopauze zijn er diverse redenen waarom je slecht en/of minder slaapt. Zo heb je naarmate je ouder wordt minder slaap nodig. Daarnaast kunnen onder andere ook opvliegers en nachtelijke zweetaanvallen je flink wakker houden. Maar, ook je gevoelens van onrust, je druk maken en emotionele stress ervaren, veroorzaken in deze levensfase nogal eens slapeloosheid.
Gewichtstoename
Nog een signaal dat je in de perimenopauze bent. Geleidelijk aan word je wat zwaarder. Vooral rond je middel word je voller. Enerzijds komt dat doordat je vetcellen de oestrogeenaanmaak voor een deel overnemen van je eierstokken. Fijne bijkomstigheid daarvan kan zijn dat je minder last van de overgangsverschijnselen hebt. Anderzijds treedt gewichtsopname ook doordat je ouder wordt. Dat speelt zowel bij mannen als vrouwen. Oorzaak? De stofwisseling vertraagt terwijl de leefstijl (nog) niet wordt aangepast.
Vaginale droogheid
Neemt je oestrogeenproductie geleidelijk aan af? Dan heeft dat nogal eens invloed op de doorbloeding van je vagina. De vagina worden droger en de vaginawand dunner. Dat kan je geslachtsorgaan gevoeliger maken, jeuk veroorzaken en van vrijen een pijnlijke gebeurtenis maken.
Huidveroudering
Doordat de aanmaak van oestrogeen daalt, veroudert ook je huid sneller. Die wordt droger, slapper en dunner. Het gevolg is dat je (meer) rimpeltjes krijgt. Ook kan je huid gevoeliger worden. Een goede huidverzorging en bescherming tegen bijvoorbeeld de zon is belangrijk.
Deze symptomen van de perimenopauze kunnen je uit het lood slaan. Beïnvloeden de klachten je dagelijkse functioneren? Op je werk, thuis en sociaal? Wat kun je dan doen?
Perimenopauze behandeling
Er zijn verschillende behandelingen om je ongemakken te verminderen. Van medicijnen op recept tot natuurlijke remedies. Een overzicht.
Hormoontherapie
De Hormoon Suppletie Therapie (HST) wordt gezien als de meest effectieve behandeling bij overgangsklachten, waaronder de perimenopauze. Het wordt ingezet om het oestrogeen- en progesterontekort aan te vullen. De typische overgangsverschijnselen als opvliegers en nachtzweten, cyclusproblemen, vaginale droogheid, moodswings en dergelijke verdwijnen meestal binnen korte tijd. De hormoonpreparaten zijn uitsluitend op recept verkrijgbaar en moet een arts dus voorschrijven. De hormoonpreparaten zijn leverbaar als pillen, capsules, neusspray, pleisters en gels.
Veel Nederlandse artsen en vrouwen zijn huiverig voor het gebruik van hormonen. Dat blijkt ook uit het gebruik ervan: krap 5%. In de Verenigde Staten en de ons omringende landen is dat 25 tot 40%. De redenen? Enerzijds speelt de calvinistische volksaard een rol. Je moet het leven nemen zoals het komt. Anderzijds bleek begin 2000 uit Amerikaans en Brits onderzoek² dat door HST het risico op borstkanker steeg
evenals hart- en vaatziekten. Echter, sindsdien is er veel veranderd. De huidige generatie hormoonpreparaten zijn verfijnder; er worden steeds vaker bio-identieke hormonen³ gebruikt en de dosis hormonen is eveneens naar omlaag bijgesteld. Daarbij komt dat inmiddels bekend is dat het risico op borstkanker pas stijgt na 5 jaar gebruik⁴. Verder is HST niet geschikt voor wie belast is met hormoongevoelige borstkanker.
Kom je voor je 40e jaar in de overgang? HST wordt dan aangeraden tot minimaal je 51e. Het voorkomt vroegtijdige osteoporose en/of hart- en vaatproblemen en de kortere levensverwachting van 10 tot 15 jaar.
In 2015 kwam het onafhankelijke National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE) in Engeland met nieuwe richtlijnen voor de behandeling van vrouwen in de menopauze⁵. Deze richtlijnen worden in veel landen wereldwijd nu toegepast. Ook in Nederland heeft de Dutch Menopause Society, onderdeel van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie, in 2017 de richtlijnen voor overgangsklachten herschreven conform de internationale richtlijn.
De pil
Vanwege de hormonale samenstelling kan ook de pil worden genomen bij overgangsklachten in de perimenopauze. Het zorgt voor een regelmatige menstruatie en vermindert het bloedverlies. Daarbij biedt het bescherming tegen een eventuele zwangerschap. Maar er kleven zeker ook nadelen aan. Zo kent de pil een hogere dosis hormonen dan een HST-product. Ter vergelijking: 1 jaar hormoonsuppletie schijnt gelijk te staan aan 3 weken pilgebruik. Vervolgens kunnen tijdens de stopweek de overgangsverschijnselen in alle hevigheid op de voorgrond treden.
Fyto-oestrogenen
Dit zijn plantaardige stoffen die veel weg hebben van oestrogenen. Dat wil zeggen dat ze werking van oestrogenen nabootsen. Hoezo? Nou, het mooie ervan is dat bij een hoog oestrogeengehalte de fyto-oestrogenen de receptoren voor oestrogeen blokkeren. Is het oestrogeenlevel laag? Dan versterken de fyto-oestrogenen juist de oestrogene werking van de receptoren. Het resultaat? De fyto-oestrogenen dragen er zo toe bij dat je hormoonhuishouding meer in balans blijft.
Je treft fyto-oestrogenen van nature aan in onder andere rode klaver, hop en soja. Zo is onder andere bekend dat in een land als Japan waar veel soja wordt genuttigd vrouwen veel minder overgangsklachten ervaren.
Er zijn tegenwoordig allerlei (voedings)supplementen verkrijgbaar die hoge dosissen ‘plantaardige hormonen’ bevatten en je perimenopauze verschijnselen helpen tegen te gaan. Anderzijds bevatteen ook diverse voedingsmiddelen fyto-oestrogenen. Denk aan peulvruchten, lijnzaadolie en diverse soja-producten.
Perimenopauze tips
Natuurlijk kun je zelf ook een aantal dingen doen om de peri menopauze makkelijker te maken. Hieronder vind je een aantal leefstijltips die een positief effect hebben bij overgangsverschijnselen.
Voeding
– Eet gezond, natuurlijk, vers en gevarieerd dat bevordert een gezond gewicht.
– Kies voor groenten, fruit, eiwitrijke voeding, sojaproducten, peulvruchten, noten en zaden. Zet ook geregeld vette vis op het menu dat zit boordevol goede vetten. Dat geldt ook voor olijven, olijfolie, avocado’s, walnoten en lijnzaad.
– Laat bewerkte voedingsmiddelen links liggen. Die bevatten onder andere veel suikers en laten je bloedsuikerspiegel schommelen en beïnvloeden je stemming negatief. Daarbij werkt tussendoor snaaien in de hand.
– Wees ook zuinig met zout, scherpe kruiden, koffie en alcohol, want die wakkeren opvliegers aan. Probeer eens saliethee of groene thee.
– Let ook op je vitamine D inname als je in de perimenopauze zit, want dat gaat botontkalking tegen. Dat krijgt je niet alleen via je eten binnen, maar je huid maakt het ook aan onder invloed van zonlicht. Dus maak dagelijks een ommetje of eet je lunch in de buitenlucht.
Lichaamsbeweging
– Beweeg het liefst elke dag minimaal 30 minuten. Want, span je je lichamelijk een half uurtje matig intensief in? Dan stimuleer je de aanmaak van endorfines. Deze gelukshormonen helpen tegen somberheid en bestrijden ook stress. Verder draagt in beweging blijven bij aan een gezond gewicht.
– Overweeg eventueel krachttraining. Want, dat maakt je botten sterker en helpt zodoende tegen osteoporose. Trouwens? Krachttraining is ook zeer effectief om je spiermassa ver vergroten en/of op peil te behouden. En weet je wat het fijne is? Die spieren helpen je vetmassa te verbranden. Niet alleen tijdens de training, maar ook in rust.
Alternatieve aanpak
– Accupunctuur schijnt een gunstig effect te hebben bij opvliegers en nachtzweten in de peri menopauze. Hoe dat precies komt, is niet bekend. Dat vergt meer onderzoek.
– Overweeg yoga of mindfulness, want die helpen spanningen en stress bestrijden en zorgen er dus voor dat je stemming
verbetert. Overigens yoga⁶ heeft ook een positief effect op je seksleven.
– Ook voetreflexologie schijnt overgangsklachten te verlichten. De reden? De therapie heft blokkades in de energiestroom op, waardoor je beter in staat bent allerlei emoties te verwerken.
– Maca is een Peruaanse wortel en valt onder de zogenaamde superfoods. De wortel helpt namelijk je hormoonhuishouding in balans te brengen. Daardoor lijkt het een positieve invloed te hebben op verschillende overgangsklachten. Zo schijnt het bij te dragen aan het verminderen van opvliegers, boost het je energieniveau en werkt libidoverhogend⁷.
Accepteren
– Realiseer je dat boos worden en je verzetten tegen de perimenopauze geen zijn heeft. Het zorgt er doorgaans alleen maar voor dat je je ellendiger voelt en meer opvliegers krijgt.
– Bedenk dat je niet de enige vrouw bent in de overgang. Iedere vrouw gaat er doorheen, dus je staat niet alleen.
– Accepteer deze fase in je leven en verzet je er niet tegen. Verzamel informatie en zoek uit op welke manieren je je klachten kunt verlichten en je balans te hervinden.
– Praat er met anderen over en stop het niet weg. Dat kweekt begrip. Zoek contact met lotgenoten, want gedeelde smart is halve smart.
Heb je vragen over de perimenopauze of de overgang? Stel die dan gerust. Ik help je graag. Uiteraard zijn tips ook welkom. Kortom, geef je reactie en deel je ervaringen. Dat kan hieronder of via mijn Facebookpagina.
Kun je wel wat hulp en ondersteuning gebruiken bij het verminderen van de klachten die je ervaart in de perimenopauze? Neem dan eens een kijkje bij mijn programma over: Overwin je Overgang.
Bronnen:
1. https://www.34-menopause-symptoms.com/articles/identifying-34-menopause-symptoms.htm
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12927427
3. https://www.gezondheidsnet.nl/overgang/bio-identieke-hormonen
4. https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2653735
5. https://www.nice.org.uk/guidance/qs143#.WKQ90UPDOqI.link
6. http://www.health.harvard.edu/healthbeat/yoga-for-a-better-sex-life
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18784609
Magda
op 14 Jun 2018sandra
op 09 Apr 2022Laura
op 14 Jun 2018