Allergieën: de overgang als katalysator

Ja, ook allergieën kunnen tijdens de overgang opeens de kop opsteken. Maar het is een veel minder bekend overgangssymptoom dan de veelgehoorde opvliegers, pijnlijke gewrichten, urineverlies, gewichtstoename, oververmoeidheid, libidoverlies enzovoort. En misschien leg je ook niet meteen het verband met de (naderende) menopauze wanneer een allergische aandoening als hooikoorts opeens je pad kruist of je allergische reageert op bijvoorbeeld cosmetica of bepaalde voedingsmiddelen. Dat is niet vreemd. Want, zo’n allergie kun je in de overgang voor het eerst ervaren, maar het gebeurt ook dat een overgevoeligheid van weleer terugkomt of juist verergert in deze levensfase. De hormonale veranderingen ofwel disbalans kunnen nauw samenhangen met je allergische reacties. In dit blog sta ik stil bij waarom je tijdens de overgangsperiode vatbaarder bent voor allergieën en eigenlijk als een soort katalysator kan functioneren.

Hormonale schommelingen is de basis voor allergieën. Download hier gratis het rapport Overgangshormonen in Balans.

Inhoudsopgave:

Allergieën en immuunsysteem

Hormonale schommelingen basis voor allergieën

Stress en je immuunsysteem

Allergieën: stress in de overgang

Tips voorkomen menopauze allergieën

Allergieën en immuunsysteem

Voordat ik het verband tussen een allergie en de overgang uitleg eerst even kort wat een allergie¹ is. Dit is simpel gezegd een overdreven afweerreactie van het immuunsysteem. Het identificeert een niet-schadelijke stof ten onrechte als schadelijk. Om het lichaam te beschermen maakt het lichaam antilichamen aan waardoor je allergieën kunt krijgen.

Zo kun je tijdens de menopauze in milde, maar ook ernstige mate last krijgen van:

- Hooikoorts; niezen, loopneus, jeukende en tranende ogen zijn de belangrijkste symptomen

- Astma²; allergische astma veroorzaakt een ontsteking in de luchtwegen waardoor er onder andere benauwdheid optreedt

- Dermatitis; eczeem, huiduitslag of netelroos zijn veelgehoorde klachten

- Voedselallergie/-intolerantie; met onder andere maag- en darmklachten, diarree en dergelijke

Bekende veroorzakers van die allergische aandoeningen zijn onder andere: huisstofmijt, huisdieren, stuifmeel van bomen, planten en gras. Maar ook cosmetica, medicijnen, schoonmaakmiddelen plus bepaalde voedingsmiddelen kunnen een rol spelen, zoals: vis en schaaldieren, lactose, gluten, noten en pinda’s⁵.

Hormonale schommelingen basis voor allergieën

De exacte oorzaak van de menopauze allergieën en het verergeren van overgevoeligheidsreacties is niet bekend. Wel zijn er sterke vermoedens dat het probleem begint bij de hormonale veranderingen tijdens de overgang. Want, dan is het eigenlijk bal in je lichaam met een hoofdrol voor oestrogeen en progesteron. Die gaan schommelen als je in de overgangsfase belandt. Gaandeweg maak je steeds minder oestrogeen aan tot het stopt en ook de hoeveelheid progesteron daalt drastisch. Dat brengt je lichamelijk een geestelijk uit balans waardoor je allerlei zogenaamde overgangsklachten ervaart.

Het goede nieuws is dat de bijnieren een deel van die taak overnemen. Die maken immers mannelijke hormonen³ aan die je lichaam omzet in oestrogenen. Alleen is dat maar een fractie van wat je als vrouw gewend bent. Daarnaast zijn de bijnieren ook verantwoordelijk voor de productie van de stresshormonen adrenaline en cortisol. Die komen onder andere vrij als er gevaar dreigt, je angst ervaart of veel spanningen hebt. En hierdoor krijgen je bijnieren in de overgangsperiode eigenlijk een dubbele functie. Alleen is het menselijke mechanisme zo afgesteld dat het ten tijde van stress altijd de aanmaak van cortisol prevaleert boven het oestrogeenhormoon. Daarover zo meteen meer. Eerst even hoe het stresssysteem werkt en je afweer beïnvloedt.

Stress en je immuunsysteem

Kom je in een stresssituatie terecht? Dan komen adrenaline en cortisol in actie. Het eerste stofje maakt je alert: vechten of vluchten. En terwijl die adrenaline door je aderen giert komt cortisol, dat betrokken is bij allerlei belangrijke lichaamsfuncties als spijsvertering, slaap- en waakritme plus immuunsysteem, in actie. Het verhoogt je bloedsuikerspiegel zodat je genoeg energie hebt om een tijdje het gevaar het hoofd te bieden.

Dat was vroeger in de oertijd superhandig om de aanval van een wild dier of vijand af te slaan. Op zo’n moment zorgde het hormoon cortisol ervoor dat alle niet-relevantie functies werden stilgelegd dan wel onderdrukt, zoals de werking van het immuunsysteem. Ofwel het bestrijden van virussen, bacteriën en allergieën kon wel even wachten. Alle energie werd aangewend om te overleven. Herstel volgde nadat het gevaar was geweken.

Tegenwoordig gebruik je hetzelfde systeem als je met stress te maken hebt. Alleen zijn die hedendaagse stresstriggers totaal anders dan de gevaren waaraan je verre, verre voorouders bloot werden gesteld. De spanningen die je dagelijks ervaart zijn namelijk niet levensbedreigend. Er is eerder sprake van een aaneenschakeling van allemaal kleine stressvolle situaties. Van drukke baan, hectische gezinsleven, maatschappelijke druk, continu online zijn, gemaksvoeding et cetera. Kenmerkend daarbij is dat die huidige spanning die je hebt geen echte piekmomenten kent, maar eigenlijk chronisch is. Dus geen dag, week of maand duurt, maar de dagelijkse realiteit is. Je bijnieren staan als het ware steeds in een soort overlevingsmodus. Hierdoor kunnen je cortisolwaarden steeds verhoogd zijn. Gevolg? Op den duur raken je bijnieren uitgeput⁴ en je immuunsysteem zwakt verder af. Je wordt gevoelig wordt voor virussen, ontstekingen en dergelijke waardoor er dus allergieën kunnen optreden in de overgang en het als een katalysator kan dienen.

Allergieën: stress in de overgang

Stress, eigenlijk heeft iedereen er tegenwoordig in meer of minder mate mee te maken. Mannen en vrouwen. Zit je in de overgangsleeftijd dan ben je extra kwetsbaar. Want, dealen met de overgangsverschijnselen kost nogal wat vrouwen enorm veel energie. Lichamelijk en geestelijk. Combineer je dat met een druk bestaan? Waarin je werkt, de zorg hebt voor puberkinderen en/of nestverlaters, een huishouden runt, je vriendenkring op peil wilt houden, een fijne partner wenst te zijn en ook nog je ouders bijstaat in langer zelfstandig wonen? Dan neem je in die fase van je leven behoorlijk wat hooi op je vork wat je stressbalans negatief kan beïnvloeden. Zeker als je ook je eet- en leefstijl te wensen overlaat door te kiezen voor wat makkelijke voeding en minder bewegen. Nee, stress en overgang zijn geen goede combi. Zeker ook als je bedenkt dat je lichaam de aanmaak van cortisol veel belangrijk vindt dan je oestrogeenspiegels in balans te houden. Tja… en daarom zijn die spanningen – zeker in de overgang – niet goed voor je gezondheid. Het kan op den duur dus leiden tot onverklaarbare klachten en allergieën omdat je bijnieren je misschien in de steek laten.

Tips voorkomen menopauze allergieën

- Probeer in elk geval stress te vermijden. Minder stress draagt bij aan je fitter voelen tijdens de overgang. Daarom is het juist goed genoeg tijd voor jezelf vrij te maken en regelmatig te ontspannen. Laat de boel de boel en ga een avondje uit met je partner. Spreek spontaan af met vriendinnen om op een terrasje te zitten. Verwen jezelf zo nu en dan met een (voet)massage of doe gewoon eens helemaal niets.⁶

- Ook kun je overwegen om te gaan mediteren, yoga beoefenen of mindfulnessoefeningen doen. Het zijn allemaal beproefde manieren om te dealen met dagelijkse stress.

- Verder kan minder stress hebben ervoor zorgen dat  je cortisollevels in balans blijven en dat kan tegelijkertijd een positief effect op je overgangssymptomen hebben.

- Ga ook op zoek naar waar je precies overgevoelig voor bent. Dan kun je hetgeen je allergieën triggert proberen te vermijden. Hoe moeilijk dat misschien ook klinkt. Eventueel kun je via je huisarts vragen om je te testen op eventuele allergenen. Dat kan bijvoorbeeld via bloedonderzoek, maar ook via prik- en plaktesten door een huidarts.

- Tevens kun je kijken welke zelfzorgmiddelen helpen je overgangsklachten te verlichten. Bekende natuurlijke remedies zijn: salie, rode klaver en zilverkaars.

- Informeer jezelf ook goed. Want, weten wat de overgang met je lichaam doet kan bijdragen aan beter voor jezelf te zorgen. Lees over de verschijnselen, de invloed van voeding, me-time inplannen en welke manieren van bewegen goed voor je zijn.

Kamp jij met allergieën sinds je in de overgang zit? En hoe ga je daarmee om? Je ervaringen en uiteraard tips lees ik graag. Heb je last van opvliegers of andere overgangsklachten? Probeer dan eens mijn kruidensupplement Menoxium.

Bronnen: 1. https://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/allergie/item33315 2. https://www.aaaai.org/global/latest-research-summaries/Current-JACI-Research/menopause-asthma 3. https://nl.wikipedia.org/wiki/Dehydroepiandrosteron 4. http://www.bijnieruitputting.com/symptomen/ 5. http://www.dailymail.co.uk/health/article-1180620/From-peanuts-shellfish--Why-adults-suddenly-getting-allergies.html 6. http://www.34-menopause-symptoms.com/treatments.htm en http://www.webmd.com/allergies/guide/allergies-treatment-care