Je hebt er vast wel een keer van gehoord: probiotica. Inderdaad die kleine flesjes zuiveldrank in de koelvitrines van de supermarkt. Die claimen goed te zijn voor je gezondheid. Omdat ze onder andere helpen darmklachten tegen te gaan, je spijsvertering bevorderen, allergieën verminderen en je weerstand boosten. De Russische microbioloog en Nobelprijswinnaar Eli Metchnikoff legde in 1907 de basis voor probiotica. Hij ontdekte indertijd een bacterie in gefermenteerde yoghurt die volgens hem het leven zou verlengen. Vele decennia later en tig onderzoeken verder wordt in de tweede helft van de 20e eeuw de naam officieel gedeponeerd. Maar, wat zijn probiotica nu precies? Wat doen ze voor je lichaam én bevorderen ze daadwerkelijk je gezondheid?
Wil je bovendien heerlijke recepten? Download dan eens mijn 12 gratis recepten.
Inhoudsopgave:
Probiotica in voeding en supplementen
Probiotische bacteriën en je darmstelsel
Onderzoek gezondheidseffecten probiotica
Wat zijn probiotica?
Officieel worden probiotica omschreven als levende micro-organismen, meestal bacteriën en soms gisten. Consumeer je ze in de juiste hoeveelheden? Dan kunnen ze een positief effect op je gezondheid hebben¹. Met andere woorden: probiotische bacteriën vallen in de categorie nuttige en goede organismen.
Veel probiotische bacteriën leven van nature in je darm. Het zijn meestal melkzuurbacteriën. Hieronder vallen onder meer de lactobacillen als de Lactobacillus rhamnosus Goldin en Gorbach plus de Lactobacillus casei Shirota. Verder behoren ook de bifidobacteriën en gisten als de Saccharomyces boulardii tot de probiotische micro-organismen. Kortom, er zijn verschillende probioticasoorten ofwel stammen die weer zijn onderverdeeld in subcategorieën en die hebben allemaal hun eigen unieke eigenschappen.
Al die probiotische bacteriën bewonen vervolgens samen met tig andere micro-organismen je darmen. Daaronder bevinden zich ook de zogenaamde slechte ‘darmbewoners’, die je ziek kunnen maken. In totaal bevolken zo’n 100 biljoen ‘bewoners’ het menselijke darmkanaal verdeeld over ruim 1100 verschillende soorten darmbacteriën. Samen vormen ze je zogenaamde darmmicrobiotica ofwel wat vroeger de darmflora werd genoemd. Is je darmflora gezond? Dan leven de goede en slechte bacteriën simpel gezegd met elkaar in goede harmonie. Raakt het evenwicht verstoord? Dan krijg je klachten.
Probiotica in voeding en supplementen
De goede probiotische bacteriën tref je overigens niet alleen in je darmen aan. In de koelvitrines van de supermarkt zijn ook zogenaamde kant-en-klare probiotica verkrijgbaar. Dit zijn zuiveldrankjes en yoghurtjes die zijn verrijkt met goede bacteriën. Verder kun je probiotische producten in de vorm van pillen en poeders kopen bij onder andere de apotheek en drogist.
Daarnaast zitten van nature in met name veel gefermenteerde of verzuurde voeding ook melkzuurbacteriën. Denk hierbij aan zuurkool, augurken, kefir, yoghurt, kombucha, tempé, miso en kimchi. Of deze producten ook probiotisch zijn, is de vraag.
Een van de voorwaarden om de naam probiotica te mogen dragen, is dat het micro-organisme levend in de (dikke) darm moet aankomen. Dit betekent dus dat het bestand moet zijn tegen maagzuur (maag) en gal (dunne darm). Een andere voorwaarde is dat het aantal probiotische bacteriën in het product groter moet zijn dan 1 miljard per 100 milliliter of per capsule. En tot slot moet er een gezondheidsbevorderend effect in werking treden².
Probiotische bacteriën en je darmstelsel
Zoals aangegeven zijn er verschillende soorten probiotica en die vervullen allemaal hun eigen nuttige taken in je darmstelsel³. Dit is wat probiotische bacteriën zoal doen, namelijk:
– ze zorgen onder andere voor de vertering van voedingsvezels en dragen bij aan de vochthuishouding in je darm;
– ze verbruiken vervolgens bepaalde voedingsstoffen zodat er te weinig voeding is voor de slechte bacteriën ofwel ziekteverwekkers;
– ze verzuren de darminhoud wat slechte bacteriën niet goed verdragen;
– ze zijn betrokken bij de ontwikkeling van je immuunsysteem en zorgen ervoor dat je afweer alleen in actie te komt wanneer de zogenaamde ‘bad guys’ binnendringen;
– ze zijn ook belangrijk voor de productie van onder andere vitamine K dat je nodig hebt voor je bloedstolling.
Samengevat: zorg je liefdevol voor je darmen? Dan dragen de goede microben dus bij aan een goede gezondheid. Raakt je darmflora uit balans? Dan kan dat zich vervolgens uiten in gezondheidsklachten.
Wil je vervolgens die onbalans herstellen? Klachten verlichten en in de toekomst voorkomen? Dan kun je volgens allerlei wetenschappelijk studies en onderzoeken de natuur een handje helpen door de goede bacteriën aan te vullen door probiotica te nuttigen.
Onderzoek gezondheidseffecten probiotica
Inmiddels zijn er heel veel mensen die naast hun dagelijkse voeding een probioticum innemen. Maar, draagt het ook daadwerkelijk bij aan je algehele gezondheid? Bijgaand een aantal onderzochte gunstige gezondheidseffecten van probiotica.
1. Vermindert lactose-intolerantie
Regelmatig gebruik van probiotica vermindert de klachten van wie intolerant is voor melksuiker of lactose. Dit tonen diverse wetenschappelijke studies aan. Inmiddels is deze gezondheidsclaim ook door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) erkend.
2. Stimuleert je immuunsysteem
Ook naar het effect van probiotische producten op het immuunsysteem is flink wat onderzoek gedaan. Het blijkt dat bepaalde soorten probiotica het functioneren van je immuunsysteem boosten en zo onder andere de kans op luchtweginfecties als bijvoorbeeld verkoudheid verlagen⁴.
3. Verkleint de kans op eczeem
Meerdere wetenschappelijke studies laten zien dat je de kans op het ontwikkelen van eczeem in de eerste 2 levensjaren verkleint door bijvoorbeeld tijdens de zwangerschap specifieke soorten van probiotica in te nemen⁵+⁶.
4. Verlaagt je cholesterol
Er is ook de nodige research verricht naar het cholesterolverlagende effect van probiotica. Zo schijnen bepaalde melkzuurbacteriën het totale cholesterol en LDL cholesterol te verlagen⁷. Verder toont een overzichtsstudie aan dat het consumeren van probiotische supplementen een bescheiden invloed heeft op het verlagen van de bloeddruk⁸.
5. Bestrijdt diarree door antibiotica
Tig studies tonen aan dat probiotica bijdragen aan het verminderen dan wel genezen van antibiotica-geassocieerde diarree. Immers, een bekende bijwerking van antibioticagebruik is diarree. Dat komt doordat antibiotica niet alleen de schadelijke bacteriën doden, maar ook de goede darmbacteriën. Het gevolg is disbalans in je darmflora waardoor andere bacteriën als Clostridium difficile (CDAD) hun kans grijpen.
Het recente Cochrane-rapport analyseerde 39 studies naar het effect van probiotica op C. difficile-infecties bij antibioticagebruik. En wat is de conclusie? Op de korte termijn lijkt een probioticum tijdens een antibioticakuur een veilige en effectieve manier om Clostridium geassocieerde diarree tegen te gaan⁹. Overigens ook andere vormen van diarree blijken te verminderen door probiotische producten in te nemen. Een bekend voorbeeld is reizigersdiarree.
6. Verbetert je mentale gezondheid
Het gebruik van probiotische voeding evenals supplementen helpt volgens onderzoekers ook bij psychische stoornissen. Bijvoorbeeld om depressieve klachten te verminderen¹º. Maar, ook de symptomen van onder andere angst, depressie en obsessief-compulsieve stoornis verbeteren als de Lactobacillus en Bifidobacterium gedurende 4 tot 8 weken worden aangevuld, aldus een review van 15 studies¹¹.
7. Prikkelbare Darm Syndroom
Het lijkt erop dat probiotica ook een aantal symptomen van het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) vermindert. Denk aan buikpijn, gasvorming, opgeblazen gevoel, verstopping of diarree en dergelijke¹². Inmiddels is het toepassen van probiotische middelen ook opgenomen in de behandelingsrichtlijn voor PDS.
8. Klachtenvermindering chronische darmaandoeningen
Niet alleen de effecten van probiotica bij PDS zijn uitvoerig bestudeerd. Ook zijn er studies die concluderen dat een probioticum de klachten vermindert van bepaalde chronische darmontstekingen als colitis ulcerosa¹³ en de ziekte van Crohn¹⁴.
9. Probiotica en afvallen
Ook als het gaat om gewichtsverlies schijnen probiotische bacteriën uitkomst te bieden. De manieren waarop een probioticum kan bijdragen aan afvallen is verschillend. Zo is er onderzoek waaruit blijkt dat bepaalde soorten probiotica voorkomen dat je lichaam het vet uit voeding opslaat¹⁵.
Een studie onder 210 mensen toonde aan dat het nuttigen van de Lactobacillus gasseri gedurende 12 weken het buikvet met 8,5% vermindert¹⁶.
Ander onderzoeksmateriaal laat onder meer zien dat probiotische producten zorgen voor een langer voldaan gevoel en toename verbruik calorieën. En weer een andere studie ontdekte dat lijnende vrouwen die gedurende 3 maanden Lactobacillus rhamnosus consumeerden 50% meer gewicht verloren dan degene die geen probioticum innamen¹⁷.
Samengevat: de toepassing van probiotica laat bij verschillende aandoeningen en ziektes positieve effecten zien. Echter, er is nog veel meer research en bewijs nodig om te zeggen dat het daadwerkelijk werkt.
Zijn probiotica veilig?
Uit onderzoek van de Voedsel en Waren Autoriteit dat in 2009 is gepubliceerd, blijkt dat probiotische producten veilig zijn om te consumeren voor wie gezond is. Zeker wanneer je het gebruikt als aanvulling op je voeding en niet inneemt als substituut voor een ongezonde leefstijl.
Daarnaast is het advies om bij bepaalde gezondheidsklachten als een sterk verzwakte afweersysteem of ernstige ziekte eerst met je arts te overleggen voor je een probioticum gaat gebruiken.
Besluit je probiotica in te nemen? Houd dan rekening met een gewenningsperiode van een aantal dagen. Je darmen kunnen namelijk van slag raken waardoor je darmkrampen en milde buikpijn kunt hebben.
Heb je ervaring met het gebruik van probiotica? En wat zijn je bevindingen? Geef je reactie hieronder of laat een bericht achter op mijn Facebookpagina. Ben je bovendien op zoek naar een 100% natuurlijk product mét probiotica? Bekijk dan eens MenoGreens mét probiotica.
Bronnen:
1. https://www.nature.com/articles/nrgastro.2014.66
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24912386
3. https://www.scienceforhealth.nl/probiotica/werkingsmechanismen/
4. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24780623
5. https://dspace.library.uu.nl/handle/1874/36221
6. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23083673
7. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11114681
8. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25047574
9. http://cochranelibrary-wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD006095.pub4/full
10. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25862297
11. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27413138
12. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19091823
13. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15479682
14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18270836
15. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25884980
16. https://www.cambridge.org/core/journals/british-journal-of-nutrition/article/effect-of-lactobacillus-gasseri-sbt2055-in-fermented-milk-on-abdominal-adiposity-in-adults-in-a-randomised-controlled-trial/304E3E2EE11E0D3D4F5D85E7046118A1
17. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24299712
